Bệnh nhân bị sỏi thận không nên kiêng hoàn toàn thực phẩm giàu canxi, nhưng nên kiểm soát lượng canxi đưa vào hợp lý – tùy theo loại sỏi thận và hướng dẫn của bác sĩ.
1. Tại sao không nên kiêng hoàn toàn canxi?
Hầu hết sỏi thận phổ biến hiện nay là sỏi canxi oxalat, nhưng nghịch lý là nếu kiêng quá mức thực phẩm giàu canxi, thì lượng oxalat trong ruột sẽ không được kết hợp để đào thải, từ đó hấp thu vào máu nhiều hơn, gây hình thành sỏi nghiêm trọng hơn.
Ví dụ:
-
Canxi + oxalat trong ruột sẽ tạo thành hợp chất không tan , đào thải theo phân.
-
Thiếu canxi → oxalat tự do hấp thu vào máu dẫn xuống thận tạo sỏi.
2. Vậy bệnh nhân sỏi thận nên làm gì với thực phẩm giàu canxi?
-
Vẫn nên bổ sung canxi tự nhiên từ thực phẩm (sữa, sữa chua, cá nhỏ ăn cả xương, đậu phụ...)
-
Hạn chế canxi liều cao từ thực phẩm chức năng hoặc thuốc bổ sung nếu không có chỉ định
-
Nên ăn canxi đúng thời điểm: vào bữa chính để giúp oxalat được đào thải theo ruột
-
Uống đủ nước để ngăn kết tủa canxi và các khoáng chất khác trong nước tiểu
3. Trường hợp cần hạn chế thực phẩm giàu canxi?
-
Khi bệnh nhân có rối loạn chuyển hóa canxi, hoặc bị sỏi canxi phosphat
-
Có chỉ định cụ thể từ bác sĩ về việc giảm hấp thu canxi
-
Bệnh lý kèm theo như suy thận, cường cận giáp cũng có thể cần giới hạn canxi
4. Một số lưu ý khác khi bị sỏi thận:
1. Uống đủ nước mỗi ngày
-
Nên uống 2 – 2.5 lít nước/ngày, chia đều trong ngày, uống cả trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy.
-
Nước giúp làm loãng nước tiểu, giảm nguy cơ các khoáng chất lắng đọng và kết tinh thành sỏi.
-
Ưu tiên nước lọc, nước ấm, nước chanh pha loãng (giúp tăng citrate – chất chống kết tinh sỏi).
2. Kiểm soát chế độ ăn uống
Hạn chế:
-
Đạm động vật quá mức: thịt đỏ, hải sản, nội tạng... làm tăng axit uric → hình thành sỏi urat.
-
Muối: ăn mặn khiến cơ thể thải canxi qua nước tiểu nhiều hơn → tăng nguy cơ sỏi.
-
Thực phẩm giàu oxalat: như rau chân vịt (cải bó xôi), khoai lang, trà đặc, sô-cô-la, hạt điều...
-
Đường và nước ngọt có gas: nhất là đồ uống có fructose cao, làm tăng nguy cơ sỏi thận.
Nên bổ sung:
-
Trái cây giàu citrate: cam, chanh, bưởi, giúp ngăn kết tinh sỏi.
-
Rau xanh, ngũ cốc nguyên cám: tăng chất xơ, hỗ trợ thải độc.
-
Sữa và thực phẩm giàu canxi tự nhiên: bổ sung vừa phải (không kiêng hoàn toàn).
3. Duy trì vận động nhẹ nhàng
-
Tập thể dục thường xuyên (đi bộ, yoga, đạp xe chậm…) giúp lưu thông nước tiểu, tránh lắng đọng cặn.
-
Không nên nằm hoặc ngồi quá lâu, đặc biệt sau bữa ăn.
4. Theo dõi triệu chứng và tái khám định kỳ
-
Cảnh giác khi có dấu hiệu: đau lưng, đau bụng dưới, tiểu buốt, tiểu ra máu, buồn nôn…
-
Khám định kỳ bằng siêu âm, xét nghiệm nước tiểu, chức năng thận để kiểm soát sỏi nhỏ kịp thời.
5. Không tự ý dùng thuốc nam, thuốc lợi tiểu
-
Một số loại thuốc dân gian có thể làm kích thước sỏi tăng nhanh hoặc tổn thương thận nếu dùng sai.
-
Chỉ dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa tiết niệu.
Tóm lại:
Không nên kiêng hoàn toàn canxi khi bị sỏi thận
Nên bổ sung vừa phải, đúng loại, đúng thời điểm, ưu tiên canxi từ thực phẩm tự nhiên
Mỗi loại sỏi khác nhau (canxi oxalat, urat, struvite…) cần chế độ ăn riêng biệt → hãy tham khảo bác sĩ chuyên khoa tiết niệu hoặc dinh dưỡng.
