Nguyên Nhân Sụn Khớp Bị Mòn Dần – Hiểu Để Phòng Ngừa Kịp Thời

Sụn khớp là lớp mô đàn hồi bao bọc đầu xương, giúp khớp vận động trơn tru, không đau. Tuy nhiên, theo thời gian, sụn khớp có thể bị mòn đi âm thầm, gây đau nhức, cứng khớp, thậm chí thoái hóa khớp nếu không điều trị đúng cách.

Vậy nguyên nhân sụn khớp bị mòn dần là gì? Ai có nguy cơ cao? Bài viết sau đây từ Phòng khám cơ xương khớp Thầy Pal sẽ giúp bạn hiểu rõ.

1. Tuổi tác – Quá trình lão hóa tự nhiên

Khi bước vào độ tuổi trung niên (trên 40–50 tuổi), cơ thể bắt đầu giảm sản sinh collagen và proteoglycan – hai thành phần quan trọng tạo nên độ đàn hồi của sụn.

Kết quả: Sụn bị khô, xơ hóa, mỏng dần, dẫn đến đau nhức, hạn chế vận động, cứng khớp vào buổi sáng.

2. Tư thế sinh hoạt sai cách

Ngồi làm việc gù lưng, cúi cổ lâu
Mang vác vật nặng sai tư thế
Đi đứng lệch trọng tâm, mang giày cao gót

Các tư thế này tạo áp lực không đều lên sụn khớp, khiến sụn bị mài mòn một bên nhanh chóng.

3. Thừa cân – béo phì

Cân nặng dư thừa là “gánh nặng” lên các khớp chính như khớp gối, khớp háng, cột sống.

Ví dụ: Mỗi 1kg thừa cân sẽ tạo thêm 4–6kg áp lực lên khớp gối khi đi lại.

Lâu dần, sụn khớp bị tổn thương, dễ nứt vỡ và thoái hóa sớm.

4. Chấn thương khớp hoặc vận động quá sức

Tai nạn, té ngã
Chơi thể thao sai kỹ thuật
Tập gym không đúng cách

Các lực va chạm mạnh có thể làm rách hoặc bong sụn khớp, từ đó gây tổn thương mãn tính nếu không phục hồi đúng cách.

5. Dinh dưỡng thiếu chất

Chế độ ăn nghèo vi chất như:

Thiếu canxi, vitamin D, omega-3, collagen tự nhiên
Ăn nhiều đường, dầu mỡ, thịt đỏ

Làm giảm khả năng tái tạo sụn khớp, thúc đẩy viêm âm thầm và đẩy nhanh quá trình mòn sụn.

6. Thói quen xấu và bệnh lý nền

Hút thuốc lá, uống rượu bia
Thiếu vận động
Mắc bệnh lý như viêm khớp, gút, tiểu đường, loãng xương...

Gây viêm khớp mạn tính, phá hủy mô sụn và xương dưới sụn.

Nhận Biết Sớm Khi Sụn Khớp Bị Mòn

Nếu bạn gặp các dấu hiệu sau, rất có thể sụn khớp đang bị tổn thương:

Đau âm ỉ khi vận động, đỡ khi nghỉ ngơi
Cứng khớp buổi sáng (dưới 30 phút)
Có tiếng lạo xạo khi cử động khớp
Hạn chế tầm vận động
Khớp sưng nhẹ, yếu cơ quanh khớp

Phòng Ngừa Sụn Khớp Mòn Hiệu Quả

1. Duy trì cân nặng hợp lý

Thừa cân = Tăng gánh nặng lên khớp (đặc biệt là khớp gối, khớp háng, cột sống).
Mỗi 5kg giảm cân giúp giảm đến 50% nguy cơ thoái hóa khớp gối.

2. Ăn uống đủ chất – tốt cho khớp

Tăng cường thực phẩm có lợi cho sụn khớp:
- Cá béo (cá hồi, cá thu): chứa omega-3 kháng viêm
- Rau lá xanh, trái cây màu cam/đỏ: giàu vitamin C, E
- Canh xương, sụn bò, nước hầm collagen
Giảm thực phẩm gây viêm: đường tinh luyện, thức ăn nhanh, thịt đỏ, nước ngọt có ga.

3. Vận động thường xuyên, đúng cách

Duy trì các bài tập nhẹ nhàng như: đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe
Tránh các môn thể thao gây áp lực lên khớp: chạy nhảy nhiều, nâng tạ nặng, ngồi xổm lâu
Khởi động kỹ trước khi tập luyện

4. Chỉnh sửa tư thế sinh hoạt

Ngồi thẳng lưng, kê lưng khi làm việc
Tránh ngồi một chỗ quá lâu – đứng dậy vận động nhẹ sau mỗi 30–45 phút
Không ngồi xổm, không bẻ ngón tay/ngón chân thường xuyên

5. Tắm nắng và bổ sung vitamin D

Vitamin D giúp hấp thụ canxi, nuôi dưỡng sụn và xương
Tắm nắng sáng sớm (trước 8h) 15 phút/ngày hoặc bổ sung theo chỉ định bác sĩ

6. Kiểm tra & trị liệu định kỳ

Khám xương khớp 6 tháng/lần nếu trên 40 tuổi hoặc có tiền sử đau khớp
Áp dụng các liệu pháp hỗ trợ như: xoa bóp, bấm huyệt, vật lý trị liệu, châm cứu... để duy trì độ linh hoạt cho khớp.