Ngày 28/08/2023, theo Bộ Y tế Việt Nam, có 8,7% dân số thường xuyên hoặc luôn luôn tiêu thụ thức ăn chế biến có hàm lượng muối cao. Trung bình, người trưởng thành tiêu thụ 8,1g muối mỗi ngày, vượt quá khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Tình trạng ăn thiếu rau và trái cây cũng đáng lo ngại, khi khoảng 59% dân số không đáp ứng khuyến nghị ăn ít nhất 5 phần rau củ (tương đương 400g) mỗi ngày.
Phân tích điều tra yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm (STEPS) năm 2021 của Bộ Y tế cho thấy tỷ lệ người thường xuyên thêm muối, mắm hoặc gia vị mặn vào thức ăn khi nấu hoặc ăn là 78,2%. Trong khi đó, có 8,7% dân số ăn thức ăn chế biến có hàm lượng muối cao.
Nguyên nhân chính của tình trạng thừa muối ở Việt Nam không chỉ do sử dụng thực phẩm chế biến sẵn mà còn xuất phát từ thói quen gia vị, muối được thêm vào thực phẩm trong quá trình chế biến, nấu ăn và ăn uống.
Các chuyên gia cũng đưa ra thông tin rõ ràng rằng thuật ngữ "ăn thừa muối" bao gồm không chỉ muối ăn mà còn các loại gia vị và thực phẩm chứa nhiều natri, như bột canh, nước mắm, nước chấm, thực phẩm đóng gói sẵn với hàm lượng muối cao.
Các tác động tiêu cực của việc ăn thừa muối đối với sức khỏe đã được các chuyên gia nêu rõ. TS Trần Quốc Bảo, Trưởng phòng Kiểm soát bệnh không lây nhiễm, Cục Y tế dự phòng, cảnh báo rằng ăn thừa muối đóng góp vào việc tăng huyết áp, dẫn đến các vấn đề tim mạch như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và nhiều bệnh khác.
Các chuyên gia tại Bệnh viện K đã chỉ ra rằng việc sử dụng thực phẩm có nhiều muối và duy trì thói quen ăn mặn trong thời gian dài là một thói quen không có lợi cho sức khỏe, có thể tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Trong trường hợp ung thư dạ dày, vi khuẩn Helicobacter pylori (viết tắt là HP) được xác định là một yếu tố nguy cơ quan trọng, bởi vì loại vi khuẩn này dẫn đến viêm nhiễm mạn tính trong niêm mạc dạ dày và góp phần hình thành các vết loét, tạo điều kiện cho sự phát triển của ung thư. Muối còn được biết đến như một yếu tố thúc đẩy hoạt động của vi khuẩn HP này.
Không phải tất cả bệnh nhân mắc ung thư dạ dày đều xuất phát từ vi khuẩn HP, tuy nhiên, những người nhiễm vi khuẩn HP thường có nguy cơ mắc ung thư cao hơn. Muối có khả năng kích thích sự phát triển và hoạt động mạnh mẽ của vi khuẩn HP, dẫn đến sự gia tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Đồng thời, muối còn có tác dụng kích thích sự viêm nhiễm trên niêm mạc dạ dày, làm cho niêm mạc dạ dày trở nên nhạy cảm hơn đối với các yếu tố gây ung thư khác."
Bên cạnh đó, không chỉ tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày, ăn thừa muối còn gây tăng nguy cơ suy thận, loãng xương và gây rối loạn sức khỏe. Thậm chí, nó còn ảnh hưởng xấu đến chức năng thận và gây tăng áp lực máu, góp phần vào các bệnh tim mạch và suy tim.
Thói quen ăn mặn cũng dẫn đến sự tích tụ lượng natri trong cơ thể theo thời gian, vượt quá khả năng tiết ra của thận. Quá trình tích tụ này kéo theo hiện tượng giữ nước trong hệ tuần hoàn máu, gây hiện tượng pha loãng natri. Kết quả, lượng nước trong các tế bào và tế bào cơ trơn của thành mạch tăng lên, và lượng ion natri nhiều hơn di chuyển vào tế bào, gây co cứng mạch.
Sự tăng thể tích máu đồng nghĩa với việc tim phải làm việc khái quát hơn. Theo thời gian, áp lực máu trên thành mạch gia tăng, dẫn đến tình trạng cao huyết áp, đau tim, và có nguy cơ cao hơn về đột quỵ. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến suy tim.
Sự tiếp tục tiêu thụ thức ăn mặn trong thời gian dài cũng gây ra sự ức chế trong quá trình hấp thu và sử dụng canxi của cơ thể, dẫn đến mất mát khối lượng xương và gây loãng xương. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với phụ nữ sau mãn kinh, bệnh nhân tiểu đường và người cao tuổi, vì họ có nguy cơ cao mắc bệnh loãng xương. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng nằm trong nhóm nguy cơ khi duy trì thói quen ăn mặn trong thời gian dài. Loãng xương kéo dài dể gây nên các bệnh thoái hóa cột sống, xẹp đĩa đệm, gai cột sống, đau lưng, đau cổ vai gáy,…Rất nhiều huệ lụy kéo theo.
Theo khuyến nghị của WHO, người trưởng thành nên ăn dưới 5g muối mỗi ngày để bảo vệ sức khỏe. Để giảm tình trạng thừa muối, các chuyên gia khuyến cáo hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu muối và gia vị, thay thế nước chấm thường bằng phiên bản giảm muối, và thực hiện ăn mặn một cách hợp lý. Việt Nam cũng đã đặt mục tiêu giảm 30% lượng muối tiêu thụ/người/ngày đến năm 2025. Kế hoạch này được triển khai thông qua các chương trình truyền thông và giáo dục của Bộ Y tế từ năm 2018.
Phòng khám thầy Pal chuyên điều trị các bệnh cơ xương khớp:
